چه کسی SPD را کشف کرد؟
اختلال پردازش حسی (در اصل بد عملکردی یکپارچگی حسی) اولین بار در میانه ی ۱۹۰۰ کشف شد اما هیچ توجهی به آن نشد تا آن که دکتر جین آیرس یک کار درمان، روانشناس و عصب روان شناس کتابی با عنوان یکپارچگی حسی و اختلالات یادگیری در ۱۹۷۲ نوشت.
اختلال پردازش حسی چیست؟
اختلال پردازش حسی SPD مشکلی را توصیف می کند که سیستم عصبی برخی از افراد در استفاده از یکپارچگی اطلاعات حسی دارد. SPD زماتی می تواند وجود داشته باشد که شرایط زمینه ای وجود نداشته باشد یا می تواند در ارتباط با سایر تشخیص های روانشناسی یا عصب شناسی باشد.
پردازش حسی چیست؟
پردازش حسی یا یکپارچگی حسی به وظیفه ی سیستم عصبی در زمینه ی گرفتن تمام اطلاعات اطراف ما از طریق حس های ما (حرکت، لامسه، بویایی، چشایی،بینایی و شنوایی ) و سازماندهی اطلاعات به نحوی که ما بتوانیم به آن معنی بدهیم و براساس آن عمل کنیم اشاره دارد. یکپارچگی حسی پایه ی یاد گیری است.
خواب یکی از مهم ترین عملکردهای مغز است که توسط اختلال اوتیسم تحت تاثیر قرار می گیرد .با توجه به نقش مهم خواب در عملکرد هایی همچنین یادگیری، تنظیم رفتار و حافظه ،اختلالات خواب در این کودکان ممکن است برای آنان مشکلات عملکردی ایجاد کند .۵۰ تا ۸۰ درصد کودکان اوتیستیک دچار اختلالات خواب هستند .این مشکل با سطح هوش کودک و نوع اختلال اوتیسم کودک ارتباط ندارد. انواع مشکلات خواب عبارت است از مشکل در رفتن به رختخواب ،مشکل در به خواب رفتن، کاهش دوره خواب ،خواب منقطع ،و از همه مهمتر به هم ریختن ریتم شبانه روزی است .مشکلات خواب ممکن است در دوران کودکی خود را نشان بدهند و در دوران بزرگسالی هم وجود داشته باشند. رفع نمودن مشکلات خواب یکی از مهم‌ترین مداخلاتی است که برای کودکان اوتیستیک به صورت معمول باید انجام گردد .از سوی دیگر داروهایی که کودک برای حل مشکلات همبود مثل اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و اضطراب مصرف می کندمی تواند منجر به مشکلات خواب شود .همچنین تشخیص اختلالات پزشکی دیگری که می تواند بر خواب کودک تاثیر بگذارد مهم است از جمله این این اختلالات می توان به اختلالات گوارشی ،صرع ،درد ، اختلالات تنفسی هنگام خواب، اختلالات تغذیه ای و سندروم پاهای بیقرار اشاره کرد .در مواردی که ممکن است اختلالات تنفسی و آپنه در هنگام خواب منجر به تخریب الگوی خواب کودک شده باشد ،در ارزیابی های فیزیکی علامت هایی مثل شلی عضلات صورت و زبان بزرگ دیده می شود همچنین قطع زنجیره خواب در شب و بیدار شدن کودک، از دست دادن کنترل ادرار در شب ،یا تکان خوردن اندامها می تواند نشانهای از وجود تشنج شبانه یا یک پسرفت رشدی جدید باشد .
سوالاتی که برای مشخص نمودن اختلالات خواب مطرح می شود متمرکز بر تاخیر در شروع خواب، محله خوابیدن کیفیت کلی خواب کیفیت کلی خواب و تعداد دفعات بیدار شدن در طول شب است. برای بسیاری از این افراد، بهترین راه حل استفاده از تکنیک های رفتاری و تشویق برای تطابق آنهاست .البته منابع محدودی است از تکنیکهای رفتاری برای بهبود عادت های خواب در مورد کودکان اتیسم را موثر دانسته اند.
(تجویزدارو برای مشکلات خواب درافراد اتیسم)
اتیسم اختلالیست که به صورت معمول همراه با مشکلات خواب است در گروهی از افراد اوتیستیک اختلالات صرع شبانه ممکن است عامل اختلال در خواب باشند. در برخی کودکان مشکل در به خواب رفتن وجود دارد که ممکن است به علت مشکلات رفتاری ، اضطراب یا خلق بالا در کودک باشد .همچنین مشکلاتی در زمینه قطع خواب وجود دارد که در این اختلالات فرد بعد از ۳ تا ۴ ساعت خواب بیدار می شود و این در حالتیست که او برای خوابیدن مقاومتی ندارد .همچنین ممکن است ترکیبی از مشکلات بالا نیز دیده شود .مشکل در به خواب رفتن در بسیاری از کودکان مبتلا به اختلالات رشدی وجود دارد .برخی از کودکان مضطرب نیز به دلیل اضطراب از رفتن به رختخواب امتناع می کنند. علاوه بر دارو استراتژی های رفتاری خاص مثل کمک کردن میزان فعالیت کودک به صورت تدریجی و قبل از فرا رسیدن زمان خواب به همراه حذف کردمحرک‌هایی همچون موسیقی و تلویزیون در زمانهای نزدیک به زمان خواب مد نظر قرار بگیرد. شواهد اندکی درباره تاثیر دارو درمانی برای مشکلات خواب در کودکان مبتلا اوتیسم وجود دارد و این شواهد نیزمتمرکز بر داروی ملاتونین است.ملاتونین نوعی مکمل است که می تواند به مشکل وقفه در خواب کمک کند . این دارو معمولاً به خوبی توسط کودک تحمل می شودو خواب را در کودک اوتیستیک بهبود بخشیده و استرس خانواده را کم می کند داروهای دیگری با نامهای ترازودون ومیرتازاپین وجود دارند که می‌توانند تجویز شود که البته عوارض جانبی همچون کاهش تحمل نسبت به تشنج و تاثیر معکوس در دوزهای بالا را به همراه دارد .داروهای دیگری مثل زانافلکس (تیزانیدین )که به ریلکس شدن عضلات کمک می کنند نیز می توانند کمک باشند. داروهایی مثل کاتاپرس(کلونیدین)وتنکس(گوانفزین)از جمله دارو های قدیمی هستندکه جهت رفع مشکلات خواب تجویز می شوند. برخی کودکانی که ساعات خواب کم دارند در میانه خواب بیدار می‌شوند دارای نوار مغز غیر طبیعی هستند که در این صورت درمان مشکلات خواب آنها باداروهای ضد تشنج آغاز می شود. همچنین داروهایی همچون لاموتریژن وگاباپنتین می تواندکمک کننده باشد.اگرنوارمغزکودک.طبیعی باشد،داروهایی همچون نورونتین (گاباپنتین )،الاویل ( آمی تریپتیلین ) ودزیرل (ترازودون)می تواندکمک کننده باشد.
موضوعات تشخیصی اختلال یادگیری خاص از جمله فرهنگ ، جنسیت و تشخیص های افتراقی می باشد که به توضیحات آن می پردازیم.
اختلال یادگیری خاص معمولا با اختلالات عصبی – رشدی مثل ADHD ، اختلالات ارتباط، اختلال هماهنگی با رشد، اختلال طیف اتیسم یا اختلالات روانی دیگر مثال اضطراب، افسردگی و دوقطبی.این همزمانی ها لزوما تشخیص اختلال یادگیری خاص را منتفی نمی کنند. اما ممکن است آزمون کردن و تشخیص افتراقی را دشوترتر کنند، زیرا هر یک از اختلالتی که با هم روی می دهند به طور مستقل، اجرای فعالیت های زندگی روزانه، از جمله یادگیری را مختل می کند. بنابراین برای نسبت دادن این گونه اختلال به مشکلات یادگیری ، قضاوت بالینی لازم است
مشکلات یادگیری محدود هستند که در طول عمر ادامه می یایند مانند ناتوانی در تسلط یافتن بر درک اساسی عدد مثل آگاهی کدام جفت از اعداد یا نقطه ها بیانگر مقدار بزرگتر است.مهارت نداشتن در تشخیص کلمه یا هجی کردن.اجتناب یا اکراه از پرداختن به فعالیت هایی که به مهارت تحصیلی نیاز دارند در کودکان ، نوجوانان و بزرگسالان شایع است. دوره های اضطراب شدید یا اختلالات اضطرابی، از جمله شکایات جسمانی یا حملات وحشتزدگی در طول عمر شایع هستند و جلوه محدود و گسترده تر مشکلات یادگیری را به همراه دارند.
اختلال یادگیری خاص ، اختلال عصبی – رشدی با منشا زیستی و مبنایی است برای نابهنجاری های سطح شناختی که با علایم رفتاری این اختلال ارتباط دارند.
یکی از ویژگی های اساسی اختلال یادگیری ، مشکلات مداوم در یادگیری مهارت های تحصیلی پایه( ملاک A) است، که در طول سال های تحصیلات رسمی شروع می شود. مهارت های تحصیلی اساسی عبارتند از: خواندن درست و فصیح تک کلمه ها، درک خواندن، بیان نوشتاری و هجی کردن ، محاسبه علم و حساب و استدلال ریاضی که شامل حل کردن مسایل ریاضی است
اختلال یادگیری از جمله اختلالات همراه با کودکان اتیسم با عملکرد بالاست که عوامل خطر و پیش آگهی اختلال یادگیری خاص به شرح زیر هستند:
عوامل محیطی:
وزن کم یا زودرسی به هنگام تولد، قرلر گرفتن پیش از تولد در معرض نیکوتین،خطر اختلال یادگیری خاص را افزایش می دهد.
شروع، شناسایی و تشخیص اختلال یادگیری خاص معمولا در طول سال های تحصیلی ابتدایی روی می دهد که لازم است کودکان خواندن، هجی کردن، نگارش و ریاضیات را یاد بگیرند. با این حال پیش درآمدهایی نظیر تاخیر یا کمبودهای زبان در، مشکلاتی در هم قافیه کردن یا شمارش، یا مشکلاتی در ارتباط با مهارت های حرکتی ظریف که برای نگارش لازم هستند، معمولا در اوایل کودکی، قبل از شروع تحصیلات رسمی روی می دهند. جلوه ها می توانند رفتاری باشند مانند بی انگیزگی در پرداختن به یادگیری، رفتار نافرمانی.
اختلال یادگیری خفیف :
برخی مشکلات مهارت های یادگیری در یک یا دو زمینه تحصیلی ، اما شدت آن به قدر کافی خفیف است که در صورت فراهم بودن خدمات حمایتی ، مخصوصا در طول سال های تحصیلی ، ممکن است فرد بتواند خوب درک و عمل کند.
